Główne założenia projektu
Główne założenia projektu zmian w Kodeksie postępowania karnego i Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia:
- zmiana definicji osoby podejrzanej,
- zapisanie w ustawie konieczności przedstawienia zatrzymanemu listy adwokatów i radców prawnych oraz umożliwienie rozmowy z wybranym prawnikiem,
- delegacja dla ministra sprawiedliwości do wydania rozporządzenia dotyczącego sposobów zapewnienia kontaktu z prawnikiem.
Po zmianach definicja osoby podejrzanej miałaby brzmieć: ,,za podejrzanego uważa się osobę wobec której w związku z podejrzeniem popełnienia przez nią przestępstwa podjęte zostały czynności, w postaci przesłuchania lub okazania albo wobec której wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów”.
Kolejna zmiana dotyczy zapisania w ustawie konieczności przedstawienia zatrzymanemu listy adwokatów i radców oraz umożliwienia nawiązania w dostępnej formie kontaktu z adwokatem lub radcą prawnym i swobodną rozmowę z nim – w tym bezpośrednią, nie krótszą niż 30 minut, chyba że zatrzymany i adwokat lub radca prawny dobrowolnie zakończą rozmowę przed upływem wskazanego czasu.
Propozycja zawiera również delegacje dla ministra sprawiedliwości, aby ten, w drodze rozporządzenia określił sposób zapewnienia zatrzymanemu kontaktu z adwokatem lub radcą prawnym, w tym ustalenia list oraz organizacji dyżurów.
Co do petycji Naczelnej Rady Adwokackiej to zakłada ona dopisanie do art. 245 dwóch paragrafów – 4 i 5. Według par. 5 czynności procesowe lub dowodowe z udziałem zatrzymanego należy wykonać z udziałem adwokata lub radcy prawnego, w tym ustanowionego z urzędu. Natomiast zgodnie z par. 4, jeżeli zatrzymany chciałby skorzystać z kontaktu z adwokatem lub radcą, lub z jego udziałem mają być wykonywane czynności, a nie ma adwokata lub radcy prawnego ustanowionego z wyboru, przed przystąpieniem do czynności procesowych z jego udziałem należy wyznaczyć adwokata lub radcę z urzędu.
Po co zmiany?
Co potwierdzi niejeden adwokat zajmujący się prawem karnym, żywe dyskusje na temat ochrony podejrzanych w Polsce toczą się już od wielu lat. Polski rząd musiał wiele razy przyjmować zarzuty o tym, że nasz kraj nie dostosował swoich przepisów do dwóch unijnych dyrektyw: o dostępie do adwokata oraz w sprawie pomocy prawnej z urzędu dla podejrzanych i oskarżonych w postępowaniu karnym. Zarzuty te wypływały zarówno od krajowych grup np. wspomnianej już Naczelnej Rady Adwokackiej oraz od międzynarodowych instytucji zajmujących się prawami człowieka, np. Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. Zdaniem krytyków obecnie obowiązujących przepisów są one niezgodne z unijnymi dyrektywami i potrzebują zmian. Zmiany te są niezbędne, ponieważ natychmiastowy dostęp do pomocy prawnej na jak najwcześniejszym etapie postępowania karnego, może przyczynić się do zminimalizowania ilości błędów procesowych, które to mogą mieć wpływ na ostateczne orzeczenie w danej sprawie. Zmiana przepisów jest także konieczna do zabezpieczenia przed torturami, nieludzkim lub poniżającym traktowaniem.
Rząd nie planuje zmian?
To, kiedy i czy w ogóle nowe przepisy wejdą w życie wciąż jest wielką niewiadomą. Niejeden adwokat przypomina, że Ministerstwo Sprawiedliwości jeszcze w ubiegłym roku podkreślało, że nie planuje żadnych zmian w prawie, które gwarantowałyby kontakt z prawnikiem natychmiast po zatrzymaniu, w tym przed pierwszym przesłuchaniem przez policję lub inny organ ścigania lub organ sądowy. W zapewnieniach Ministerstwu Sprawiedliwości wtórowało także Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Obie instytucje przekonywały, że aktualnie obowiązujące polskie przepisy są wystarczającą ochroną dla zatrzymanych i są w pełni zgodne z unijnymi dyrektywami.
Źródło: https://kancelariawrobel.pl/
