9 listopada 1928 w Warszawie, w 10 rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości, odbyła się premiera filmu „Pan Tadeusz” w reżyserii Ryszarda Ordyńskiego. Po 84 latach od tamtego wydarzenia w warszawskim kinie Iluzjon Filmoteki Narodowej odbędzie się jego uroczysta re-premiera. A dwa dni później, 11 listopada, w bolesławieckim kinie Forum obraz za darmo obejrzeć będą mogli bolesławianie.
Uroczysta premiera „Pana Tadeusza” odbyła się 9 listopada 1928 r. w Warszawie. Film zapowiadany był w ówczesnej prasie jako „epopeja filmowa nieśmiertelnego dzieła Adama Mickiewicza”, obraz rocznicowy, superprodukcja realizowana na dziesięciolecie niepodległości Polski. Do sali Filharmonii przy ul. Jasnej 5 o godz. 16.45 przybyli najwyżsi dostojnicy, członkowie Rady Ministrów oraz Korpusu Dyplomatycznego, prezydent Mościcki z małżonką i marszałek Piłsudski z rodziną. Słowo wstępne wygłosił pisarz Juliusz Kaden-Bandrowski. Całkowity dochód ze sprzedaży biletów przeznaczono na cele dobroczynne.
Do 1939 r. obraz ten był wielokrotnie wyświetlany na dużym ekranie. Niestety, w czasie wojny film zaginął. Dopiero w latach 50. odnalazł się, liczący 1 220 metrów (czyli zaledwie czterdziestokilkuminutowy) fragment filmu, który podobnie jak inne produkcje przedwojenne nie cieszył się w dobie PRL-u specjalnym uznaniem, a tym samym odszedł w zapomnienie. „Pan Tadeusz” spędził pozostałe lata w archiwum Filmoteki Narodowej. Przełom nastąpił w roku 2006, gdy we Wrocławiu szczęśliwie odnalazł się kolejny brakujący element kopii. Obraz poddano cyfrowej rekonstrukcji w zaawansowanej technologii 4K: stabilizacji, korekcji gęstościowej i barwnej, a także usunięto większość zniszczeń i zniekształceń podczas niezmiernie pracochłonnego manualnego retuszu obrazu. Przywrócono też oryginalne barwienie taśmy, mające w oryginalne funkcję uwydatnienia emocji. Oranż, błękitno-zielony, magenta, błękit paryski, żółć – to barwy, które również współczesny widz będzie mógł zobaczyć. Film dostosowano do obecnych standardów: w każdej sekundzie powtórzono osiem klatek, aby odtworzyć wrażenie, jakie towarzyszyło widzom oglądającym go w pierwotnej prędkości (16 klatek na sekundę). Proces skanowania materiałów trwał ponad 2 miesiące. Obecny metraż filmu wynosi 2 236 m – trwa nieco ponad dwie godziny. Niestety, film nadal jest niekompletny. Muzykę do niego napisał Tadeusz Woźniak.
Kadr z Pana Tadeusza z roku 1928
Kino Forum znalazło się w wąskim gronie kin, które zostały zaproszone do przeprowadzenia niezwykłego pokazu Re-premiery „Pana Tadeusza”. Naszych widzów zapraszamy 11 listopada w samo południe na specjalny seans. Będzie on bezpłatny, obowiązują wejściówki, które odbierać można w kasie kina Forum.
W 1928 r. film cieszył się w stolicy ogromnym powodzeniem: otrzymał entuzjastyczne recenzje i wiele ciepłych słów ze strony takich osobistości świata kultury, jak Zofia Nałkowska, Jan Lechoń czy Antoni Słonimski. Na ekranie przewinęła się czołówka ówczesnych gwiazd kina. Nawet do ról epizodycznych zaangażowano wybitne siły aktorskie. Na film „Pan Tadeusz” składają się najważniejsze i najefektowniejsze sceny poematu. Autorzy obrazu zadbali także o odpowiednie realia: zdjęcia plenerowe kręcono w majątku Czombrów niedaleko Świtezi, gdzie Mickiewicz był za młodu częstym gościem. Zdaniem badaczy to właśnie Czombrów był pierwowzorem mickiewiczowskiego Soplicowa. Nad wystrojem wnętrz, kostiumami i rekwizytami czuwał sztab konsultantów, a w scenach batalistycznych wziął udział I pułk szwoleżerów im. Marszałka Józefa Piłsudskiego oraz IV Zaniemeński pułk ułanów. Co ciekawe, w epizodycznej roli jednego z oficerów na przyjęciu zaręczynowym pojawił się sam reżyser filmu, Ryszard Ordyński.
Film Ordyńskiego nie był pierwszą próbą przeniesienia „Pana Tadeusza” na ekran. Niespełna rok po odzyskaniu niepodległości biuro wynajmu „Petef” zleciło realizację tego dzieła znanemu operatorowi Zygfrydowi Mayflauerowi. Nakręcono ponad tysiąc metrów taśmy, odpowiadających 30 minutom projekcji, jednak z przyczyn technicznych ekranizacji nie ukończono.
Informacja:bok.boleslawiec.pl
