W 2016 roku Biblioteka Pedagogiczna w Bolesławcu obchodziła jubileusz 65-lecia istnienia. Wydarzenie to stało się pretekstem do podjęcia próby odtworzenia jej losów. Rekonstrukcja obejmująca lata 1952 – 2016 opiera się głównie na zachowanej dokumentacji, typu sprawozdania z działalności, plany pracy, listy obecności pracowników, pisma wpływające.
Ze względu na pojawiające się liczne nieścisłości a nawet rozbieżności w odnalezionych dokumentach, wiele informacji ma charakter wyłącznie orientacyjny. Dotarcie tylko do określonych materiałów wytyczyło obszar, który obejmuje owo opracowanie. Być może będzie ono stanowiło podstawę do dokładniejszego odtworzenia historii, poszukiwań dodatkowych dokumentów, podjęcia polemiki lub spisania wspomnień przez osoby związane z Biblioteką i znające jej dzieje.
Zachęcamy Państwa do zapoznania się z dziejami naszej placówki.
Tym razem przedstawiamy pedagogicznych pracowników Biblioteki.
Małgorzata Laskowska
Pracownicy pedagogiczni Biblioteki
Z Biblioteką Pedagogiczną w Bolesławcu, od początku jej istnienia, swoje losy związało aż 44 pracowników pedagogicznych.
Początkowo praca w Bibliotece była dodatkowym zajęciem jej opiekunów, za które otrzymywali niewielkie, zryczałtowane wynagrodzenie. Sprawiało to, że funkcję tę traktowali również marginalnie.
Pierwszym etatowym pracownikiem i jednocześnie kierownikiem był dopiero od 1958 roku – Maksymilian J. Tomaszewski.
W pierwszych latach działalności placówki, pracownicy byli nauczycielami, bez posiadanych specjalizacji bibliotekarskich. Miało to ogromne odzwierciedlenie w jakości pracy.
Zwróciła na to uwagę m.in. dyrekcja biblioteki wojewódzkiej, która 24 maja 1966 roku, odwiedziła Bibliotekę w Bolesławcu. Podkreślając rolę jaką Biblioteka powinna spełniać w swoim środowisku, stwierdziła:
[…] Zadanie to spełnia zarówno księgozbiór jak i człowiek, który go gromadzi, opracowuje i udostępnia t. j. bibliotekarz (którego od samego początku założenia ta placówka nie posiada). […] Personel wymienionej biblioteki nie posiada kwalifikacji zawodowej i nie można już w tym wieku stawiać wymagań obowiązujących bibliotekarza kwalifikowanego a na naukę za późno […] Każdy jednak bibliotekarz lub pełniący obowiązki bibliotekarza, winien orientować się w całości zadań i w toku pracy obowiązany uzupełniać i pogłębiać swoje wiadomości. […]
We wnioskach z przeprowadzonej kontroli, członkowie komisji stwierdzili:
[…] w oparciu o wymienioną sytuację lokalową, specyficzną obsadę personalną staje się niezbędną koniecznością zdobyć […] fachową siłę na kierownika b-teki (pozostali mogą pracować na pół etatach czy na ryczałtach). […]
Niewykwalifikowani pracownicy w połączeniu ze złymi warunkami lokalowymi, sprawili, że w pierwszych latach swojej działalności praca Biblioteki w Bolesławcu oceniana była bardzo nisko.
Przeczytać możemy o tym również w piśmie Dyrektora Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej do Wydziału Oświaty Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Bolesławcu, z dnia 14 kwietnia 1967 roku:
Dyrekcja Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej we Wrocławiu na podstawie przeprowadzonej lustracji w dniu 11.IV. 1967 r. Pedagogicznej Biblioteki Powiatowej w Bolesławcu stwierdza, że […] w wyniku trudnych warunków pracy niewłaściwych metod organizacyjnych poprzedniego kierownictwa Biblioteka zajmuje mało zaszczytne ostatnie miejsce w okręgu. Sytuacja może ulec radykalnej zmianie jeżeli stworzy się odpowiednie warunki pracy.
[…] Niezbędne staje się również zapewnienie stabilizacji na stanowisku kierownika oraz zatrudnianie pracowników innych odpowiednich do pracy bibliotekarskiej a nie ludzi przypadkowych, schorowanych i zniedołężniałych – co może przynieść szkodę nie tylko placówce ale wszelkim ambicjom na podniesienie, usprawnienie i unowocześnienie organizacji pracy. równocześnie należy stwierdzić, że kwota zabezpieczona w budżecie w wysokości 30-tysięcy zł jest minimalna i nie stwarza odpowiednich możliwości zwiększenia zbiorów bibliotecznych, wyposażenia i urządzeń w stosunku do innych bibliotek w okręgu. Obecna organizacja pracy w Bibliotece jest postawiona na należytym poziomie, dokumentacja odpowiednio uporządkowana i zaległości stopniowo likwidowane. Należy spodziewać się, że pod obecnym kierownictwem i po uwzględnieniu przedstawionych postulatów i udzieleniu pomocy Pedagogiczna Biblioteka Powiatowa może w krótkim czasie zająć zaszczytne miejsce w okręgu. Dyrekcja P.B.W. prosi uprzejmie o przeanalizowanie przedstawionych wniosków w sprawie udzielenia pomocy P.B.P. i stworzenia jej perspektywicznych warunków rozwojowych. O podjętych staraniach w tym kierunku proszę poinformować Dyrekcję Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej we Wrocławiu.
Dyrektor P.B.P. Józef Rostkowski
Sytuacja personalna zaczęła poprawiać się od 1967 roku. Z Biblioteką na długi czas związała się Krystyna Nichnerowicz. Dwa lata później Biblioteka zyskała dodatkowego pracownika. Od tego momentu stała się więc możliwa współpraca i specjalizacja zadań. Halina Wawrzynowicz zajęła się opracowywaniem zbiorów i inwentaryzacją.
Na zmiany w zatrudnieniach wpływ miały również lokale zajmowane przez Bibliotekę. W drugiej połowie 1974 roku w Bibliotece było zatrudnionych pięciu pracowników pedagogicznych (lokal przy ul. Kubika 9) a od października 1976 roku aż sześciu (lokal Rynek – Ratusz).
Praca Biblioteki była w tym czasie wysoko oceniana. W 1975 roku na przykład osiągała wysoki wskaźnik w zakresie liczby czytelników i wykorzystania zbiorów, a z jej usług korzystało ponad 70% nauczycieli z powiatu (zgodnie z oceną działalności Pedagogicznej Wojewódzkiej Biblioteki z Wrocławia z 11 kwietnia 1975 r.)
W tym czasie zatrudniane były jeszcze osoby bez wykształcenia bibliotekarskiego. Posiadały wykształcenie średnie zawodowe albo ogólne.
Pracownicy w dalszym ciągu mieli przydzielone konkretne zadania za które odpowiadali, np. Janina Maj odpowiadała za tworzenie kartoteki zagadnieniowej, Danuta Witkiewicz opiekowała się wypożyczalnią, Halina Wawrzynowicz opracowywała książki i tworzyła katalog rzeczowy.
Przez kolejne lata liczba pracowników utrzymywała się na zbliżonym poziomie.
W 1999 roku sytuacja personalna stała się bardzo niestabilna. W zmieniającej się rzeczywistości administracyjnej kraju, odgórnie nie zaproponowano nowego podziału w strukturach bibliotek pedagogicznych. Każde województwo i każdy powiat zmuszony został do wypracowania własnej koncepcji działania tych placówek np. łącząc je z ośrodkami doskonalenia nauczycieli, zmniejszając liczbę pracowników w filiach, co niejednokrotnie wpłynęło na pogorszenie ich jakości pracy.
Biblioteka Pedagogiczna w Bolesławcu również odczuła skutki chaosu i niepewnej sytuacji. W ramach oszczędności zmniejszono zatrudnienie o jeden etat merytoryczny, zatrudniając od tej pory tylko 4 nauczycieli – bibliotekarzy.
W 2000 roku pracowników było już tylko trzech. Sytuacja utrzymywała się na takim poziomie przez kolejnych 15 lat.
W 2015 roku w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Dolnośląskiego pojawił się pomysł całkowitego przekazania starostwom powiatowym swoich bibliotek pedagogicznych, ewentualnie zmiany treści porozumienia na prowadzenie poszczególnych bibliotek na korzystniejsze dla siebie. Pomysł nie został zrealizowany, jednak w obliczu zmniejszonych budżetów, wiele bibliotek z terenu Dolnego Śląska doświadczyło pogorszenia sytuacji.
W Bibliotece Pedagogicznej w Bolesławcu podjęto decyzję o zmniejszeniu etatyzacji. Od 2016 roku pozostawiono tylko 2,5 etatu pedagogicznego, przy okazji zmniejszono etat na sprzątanie z 0,5 do 0,25.
Dokonane zmiany przyniosły placówce tylko chwilowy spokój.
ALFABETYCZNY WYKAZ PRACOWNIKÓW PEDAGOGICZNYCH BIBLIOTEKI
z uwzględnieniem lat pracy
- Artymowicz Małgorzata (2010 – 2014)
- Burniak Anna (2006)
- Chrzanowska Dorota (1988 – 1999)
- Czułajewska Marzena (2002 – 2006)
- Darowna Sylwia (1997 – 1999)
- Drzymuchowska Janina (1965)
- Dudek Kamilla (1998 – 1999)
- Dujanowicz Maria (1951 – 1952)
- Gębski Jan (1952 – 1958)
- Gradzik Katarzyna (1993 – 1999)
- Gzubicka Grażyna (1970 – 1972)
- Idzikowska Halina (1997 – )
- Kelar Aleksander (1966)
- Koko Teresa (1976 – 1982)
- Kostecka Mirosława (1980 – 1995)
- Krupnicka Agnieszka (1978 – 1979)
- Kupnicka Bronisława (1978 – 1979)
- Kyzioł Agata (2001 – 2002)
- Laskowska Małgorzata (2006 – )
- Macur Wanda (1979 – 1983)
- Maj Janina (Teresa) (1973 – 1980)
- Majewska Halina (1983 – 2003)
- Mazur Ewa (1980 – 1982)
- Mielnik Dagmara (1987 – 1989)
- Muszkiewicz Alina (1974 – 1977)
- Napiórkowska Magdalena (1981 – 1989)
- Nichnerowicz Krystyna (1967 – 2003)
- Niziałko (Kostecka) Weronika (1979 – 1995)
- Palecka Krystyna (1977)
- Piskulski Wiesław (1977 – 1980)
- Ragus Ludwika (1966 – 1967)
- Ratajczyk Wioleta (1983)
- Starostecka Krystyna (1977 – 1983)
- Strzelczyk Helena (1990 – 1998)
- Szczepański Zbigniew (1982 – 1988)
- Szymańska Krystyna (1976 – 1978)
- Szymański Tomasz (1981 – 1985)
- Szyszka Elżbieta (1979 – 1980)
- Terlecka Romualda (2003 – )
- Tomaszewski Maksymilian (1958 – 1966)
- Wawrzynowicz (Kuliczkowska) Halina (1970 – 1982)
- Wetrykusz Mariola (1999)
- Witkiewicz (Bombik) Danuta (1972 – 1980)
- Zdobylak (Wojdyła) Beata (1988 – 1992)
oprac. Małgorzata Laskowska