Bitwa pod Henrykowem i Kesselsdorf

Moje rodzinne miasto Nowogrodziec, dawniej Namburg am. Quies czyli Nowogrodziec nad Kwisą, miał niebywałe szczęście. Pomimo, że średniowiecze i czasy nowożytne obfitowały w różne kataklizmy, szczególnie te wojenne, do tego dochodziły zarazy dżumy i klęski powodzi, pożarów, które trawiły śląskie miasta i wsie. Wojna przynosiła niebywałe spustoszenie. Obce wojska grabiły ile się dało, dopuszczały się gwałtów i przemocy. Jednak Namburg am. Queis nie doświadczył tak bardzo wojennej zawieruchy, która jak letnia burza często przechodziła obok. Takim doskonałym przykładem jest bitwa pod Henrykowem Lubańskim, która rozegrała się 23 listopada 1745 r. Jedna ze starych francuskich map ukazująca plan bitwy, nazywa ją bitwą pod Nowogrodźcem, choć do Henrykowa jest pewna odległość. Niemniej jednak starcie pod Henrykowem miało miejsce, a wojska szybko się przemieszczały, nawet na jak tamte czasy. Bitwa rozegrała się pomiędzy wojskami saskimi, a pruską armią. Co obie armie robiły na Śląsku? To długa historia. Trochę pogmatwana. Najprościej jednak ujmując były to działania zbrojne związane z drugą wojną śląską (1744 -1745). O co chodziło w tej wojnie? Jak sama nazwa wskazuje, o ten czeski, a później austriacki region rywalizowały Prusy i Austria. Saksonia była zaś sojusznikiem Austrii. Taki mały kraj chciał coś ugrać dla siebie kosztem Prus.

W listopadzie 1745 r. pruskie wojska przekroczyły saską granicę na Kwisie w rejonie Zebrzydowej. Sasi nie mieli o tym pojęcia. Sami się rozlokowali w Henrykowie, a dowódca nawet nie obsadził okolicy Nawojowa zwiadowcami i posterunkami, gdzie przebiegała granica na Kwisie. Saskie wojsko zostało rozbite totalnie, a w Henrykowie, na plebanii nocował sam król pruski Fryderyk II, co ocaliło kościół i plebanię od splądrowania. Po dziś dzień na henrykowskim wzgórzu stoi głaz upamiętniający tą sromotną klęskę Sasów.

Ale nie tylko Henryków doświadczył wojny. Przegrane starcie pod Henrykowem i kolejne bitwy prowadziły pruską armię w głąb maleńkiej Saksonii tuż pod Drezno. W niewielkiej odległości od saskiej stolicy, pod Kesselsdorf, 15 grudnia 1745 r. rozegrała się jedna z największych bitew wojen śląskich.

Historia Europy, wyróżnia tak jak już wspomniałem 3 wojny śląskie, w latach 1740 – 1742, 1744 – 1745 oraz 1756 – 1763. W czasie tego konfliktu odbyło się wiele bitew i potyczek. Największa i najbardziej znacząca miała miejsce pod Dobromierzem, niedaleko Strzegomia.

W pewny mroźny, grudniowy dzień, 15 grudnia 1745 r,. w Kesselsdorf nieopodal Drezna, stanęły naprzeciwko siebie armia pruska oraz austriacka wspomagana przez Sasów. Każda z armii liczyła po ok. 30 000 żołnierzy. Była to bardzo krwawa bitwa. Choć siły były wyrównane, to austriacko – saskie wojska poniosły znów klęskę, po ich stronie było ponad 14 000 zabitych, a Prusacy stracili jedynie 5 000 żołnierzy.

Teraz w dzisiejszym świecie może nam się wydawać, że cóż to takiego taka bitwa. Przecież codziennie mamy jakiś kataklizm, ktoś ginie i zostaje ranny. Jednak wtedy takie armie, kilkudziesięciotysięczne robiły wrażenie, szczególnie na okolicznych mieszkańcach. Dlaczego wojska starły się akurat w tym miejscu? Prusacy kierowali się na Drezno i 2 dni po bitwie zajęli stolicę Saksonii. Niewielka Saksonia stając się sojusznikiem Austrii nie ugrała nic, a jedynie została wyniszczona i ograbiona z czego się tylko dało. Cóż szczęście sprzyja silniejszym.

Wojny śląskie są ciekawym zjawiskiem, które miało wiele epizodów. Cesarstwo Austriackie starało się za każdym razem odwrócić złą passę, Saksonia próbowała uzyskać zdobycze terytorialne kosztem Prus. Niestety misterny plan elektora saskie nie powiódł się. Saksonia została doszczętnie spustoszona. Ucierpiała na tym przede wszystkim gospodarka oraz także zwykli ludzie, szczególnie niższe warstwy społeczne, mieszczaństwo i chłopi. Nie mniej jednak bitwy, które rozegrały się na Śląsku – pod Dobromierzem i na Górnych Łużycach, pod Henrykowem wpisały się już na zawsze w historię tego regionu, jakim jest Śląsk.