Pod opiekę personelu medycznego trafiają chorzy, ale także zdrowi. Wszystkich łączy jedno – nadzieja, że ich stan po zabiegach medycznych poprawi się, że jakość ich życia wzrośnie. Gdyby rzeczywistość szpitalna i ambulatoryjna przeczyła tej nadziei – zawód lekarza nie miałby sensu. A jednak trwa odwieczny wyścig o zdrowie, dłuższe życie, o zachowane młodości.
W tym wyścigu zdarzają się błędy. Błędy lekarskie, szerzej – medyczne.
Czym jest błąd personelu medycznego? Przede wszystkim wykluczyć należy spod kategorii błędu działanie umyślnie, skierowane na zaszkodzenie pacjentowi, gdyż wtedy mamy do czynienia z przestępstwem, ściganym przez prokuratora. Przestępstwem może być także działanie rażąco niedbałe, takie, którego można było z łatwością uniknąć. Mówimy zatem o błędzie medycznym tylko w przypadku nieumyślnego działania, zaniedbania lub zaniechania lekarza, dentysty, pielęgniarki, położnej lub osoby wykonującej inny zawód medyczny powodującego szkodę pacjenta. Błąd polega na postępowaniu niezgodnym z powszechnie uznanym stanem wiedzy medycznej. Musi także istnieć związek przyczynowy między popełnionym błędem, a szkodą pacjenta leczniczego w postaci śmierci pacjenta, uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia.
Błędy medyczne kosztują. Pacjenta – śmierć, chorobę, dalsze leczenie. Odszkodowanie jest wyrazem pierwotnej, naturalnej zasady sprawiedliwości, w myśl której uszczerbek, spowodowany naruszeniem prawa, należy wyrównać. Sprawca błędu medycznego najczęściej narusza prawo do ochrony zdrowia na poziomie wynikającym z powszechnie uznanym stanem wiedzy medycznej. Musi zatem zapłacić odszkodowanie.
Drogi dochodzenia odszkodowań.
Odszkodowań za błędy medyczne dochodzić można w postępowaniu administracyjnym lub sądowym. Jedna nie wyklucza drugiej, po skorzystaniu z drogi administracyjnej, nadal można dochodzić odszkodowania przed sądem. Można także ominąć drogę administracyjną i od razu pójść do sądu.
Droga administracyjna polega na skierowaniu sprawy do Wojewódzkiej Komisji do Spraw Orzekania o Zdarzeniach Medycznych. Jest to droga szybsza i tańsza, ale ograniczona w wysokości odszkodowań 100 tys. zł. w przypadku rozstroju zdrowia oraz 300 tys. w przypadku śmierci.
Proces cywilny jest bardziej wymagający. Odszkodowania dochodzić należy od placówki medycznej czy od firmy ubezpieczeniowej, czy też od obu podmiotów naraz.
Placówki medyczne i ubezpieczyciele zatrudniają prawników wyspecjalizowanych w prowadzeniu spraw odszkodowawczych, którzy w pierwszym rzędzie sprawdzą czy roszczenie nie jest przedawnione, tj. czy upłynęły 3 lata od zawinionego działania personelu medycznego lub 10 lat od momentu zdarzenia do uświadomienie sobie, czy w danej sytuacji błąd popełnił lekarz.
Błąd lekarza, skutkujący odpowiedzialnością wobec pacjenta, polegać może na błędnej diagnozie, wyborze niewłaściwego leczenia oraz uchybień popełnionych podczas zabiegów.
Kluczową sprawą w procesach odszkodowawczych jest zebranie dowodów, które zostaną przedstawione sądowi. Dowodem w sprawie może być wszystko, z tym, że największe znaczenie ma dokumentacja medyczna, na którą składa się karta informacyjna, pełna historia choroby, wszystkie wyniki przeprowadzonych badań, obserwacje lekarskie, opis zabiegu. W celach dowodowych należ zbierać wszystkie faktur, rachunki i paragony związane z szeroko pojętymi kosztami błędnej decyzji lekarskiej. Dobrym przykładem mogą być rachunki za żywność niezbędną w diecie wspomagającej leczenie lub rehabilitację.
Procesy odszkodowawcze należą do trudnych spraw, wymagających doświadczenia, wiedzy oraz praktyki procesowej, dlatego należy rozważyć skorzystanie z pomocy kancelarii adwokackiej w przypadku skierowania pozwu do sądu.
Przy określaniu odszkodowania za błąd lekarski pod uwagę brany jest przede wszystkim stopień i intensywność cierpień fizycznych i psychicznych doznanych przez pacjenta, ale także jego wiek, to w jaki sposób błąd wpłynął i wpłynie na jego życie, pracę, poczucie własnej przydatności i psychikę. Osoba poszkodowana może także żądać zwrotów kosztów zakupu leków, dalszego płatnego leczenia, mającego na celu doprowadzenie do pełnego stanu zdrowia pacjenta, dojazdów do szpitala, dodatkowych badań i wizyt lekarskich, stosowania specjalnej diety, a nawet przygotowania do nowego zawodu – wyjaśnia Magdalena Sopyła-Rostek, Omega Kancelarie Prawne.
Wystąpienie na drogę sądową – w przypadku negatywnej odpowiedzi ubezpieczyciela na drodze polubownej lub przyznanie odszkodowania w wysokości nieadekwatnej do rozmiaru szkody, wiąże się z kosztami sądowymi w postaci wpisu sądowego (5% wartości przedmiotu sprawy), opiniami biegłych itp.
W chwili obecnej czas trwania procesu wynosi około dwóch – trzech lat do czasu wydania prawomocnego wyroku, dlatego decydując się na takie rozwiązanie trzeba uzbroić się w dużą dawkę cierpliwości.
Po przeprowadzeniu postępowania Komisja wydaje, w formie pisemnej, orzeczenie o zdarzeniu medycznym albo jego braku. W przypadku uprawomocnienia się orzeczenia, które jest korzystne dla poszkodowanego pacjenta, ubezpieczyciel placówki medycznej jest nim związany, co oznacza, iż ma obowiązek przedstawienia propozycji wysokości zadośćuczynienia i odszkodowania.
Pacjent może taką propozycję przyjąć lub odrzucić. Odrzucenie propozycji nie oznacza zupełnego przekreślenia szans na uzyskanie świadczeń – może on wszcząć postępowanie sądowe.
Postępowanie przed Komisjami Wojewódzkimi jest na pewno bardzo atrakcyjną alternatywą dla poszkodowanych – jest ono zdecydowanie tańsze, a czas rozpatrywania wniosku jest dużo krótszy, niż w przypadku postępowania sądowego. Postępowanie to nie przekreśla możliwości wytoczenia powództwa przed sądem. Z takiej procedury mogą skorzystać osoby, które ucierpiały w wyniku zdarzeń medycznych powstałych w szpitalach.
Ustawa określiła górne granice kwot, o jakie poszkodowani mogą wnosić – 100.000 zł za spowodowanie rozstroju zdrowia i 300.000 zł, kiedy w wyniku zdarzenia medycznego nastąpiła śmierć pacjenta.
Takie ograniczenie niewątpliwie powoduje, iż w przypadku poważnych skutków zdarzeń medycznych poszkodowani pacjenci powinni wybierać jednak postępowanie sądowe, bowiem roszczenia w takich przypadkach będą znacznie wyższe niż te przypadające postępowaniom przed komisjami – podkreśla Magdalena Sopyła-Rostek z Omega Kancelarie Prawne.
Podsumowując powyższe rozważania uznać należy, iż zmiany zachodzące w polskim prawie rozszerzają możliwości dochodzenia roszczeń za błędy medyczne. Poszkodowani pacjenci i ich rodziny mają nowe możliwości, dzięki którym uzyskanie rekompensaty za cierpienie, rozstrój zdrowia wydaje się być łatwiejszy, mniej karkołomny i przede wszystkim krótszy i tańszy. Błędy medyczne dziś przestają być w naszym społeczeństwie tematem tabu, a coraz większa ilość wygrywanych spraw przed sądami czy zakończonymi pozytywnie przed komisjami to szczególny znak naszych czasów. Jako społeczeństwo jesteśmy bardziej świadomi swoich praw i chętniej o nie walczymy. I słusznie.
