Skoro już ustaliliśmy, że w sprawach rozwodowych obecność adwokata na sali sądowej jest bardzo pożądana, pora na informacje praktyczne, czyli gdzie uzyskać rozwód oraz jakie sprawy załatwimy wraz z rozwodem.
Wiadomo powszechnie, że nie da się uzyskać rozwodu w pobliskim Sądzie Rejonowym. Z pozwem rozwodem trzeba się zatem udać do Sądu Okręgowego, zazwyczaj położonego w obecnym lub byłym mieście wojewódzkim, w którym małżonkowie ostatnio razem zamieszkiwali, i w którym obecnie choć jeden z nich nadal zamieszkuje.
Jakie są obowiązkowe elementy wyroku rozwodowego, czyli o czym musi zdecydować Sąd rozwodowy, jeśli dojdzie do przekonania, że małżeństwa nie da się uratować i dodatkowo ustali, że na drodze do orzeczenia rozwodu nie stoi dobro dzieci?
Po pierwsze – oczywiście musi orzec o rozwiązaniu małżeństwa. Po drugie o musi stwierdzić czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia małżeńskiego. Sąd powinien zatem orzec, że rozwód następuje z winy obojga małżonków, jednego z nich, lub bez orzekania o winie.
Następnym obowiązkowy elementem wyroku rozwodowego jest rozstrzygnięcie komu przyznać władzę rodzicielską nad dziećmi małżonków oraz rozstrzygnięcie o alimentach. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców i wtedy drugiemu z rodziców władzę rodzicielską musi ograniczyć, najczęściej do decydowania o najważniejszych życiowych sprawach dziecka. Może także pozostawić tę władzę obojgu rodzicom, ale w takim wypadku będzie musiał określić u którego z rodziców dziecko będzie przebywać.
Alimenty na wspólne dzieci sąd rozwodowy przyzna zazwyczaj temu małżonkowi, który będzie sprawował osobistą pieczę nad dziećmi. Problematyka alimentów, w tym alimentów na byłego małżonka, wykracza poza niniejszego tekstu i zostanie przedstawiona w późniejszym materiale.
Następnym elementem który musi znaleźć się w wyroku rozwodowym jest orzeczenie o sposobie korzystania z zajmowanego wspólnie mieszkania. Oczywiście orzeczenie takie nie jest potrzebne, jeśli małżonkowie już razem nie mieszkają.
Poza elementami obowiązkowymi wyrok rozwodowy może zawierać także inne orzeczenia. Sąd rozwodowy może na żądanie jednego z małżonków orzec o eksmisji współmałżonka. Eksmisji podlegać będzie ten współmałżonek, który swoim rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie. Co ciekawe, Sąd może orzec eksmisję nie tylko tego małżonka, który jest współwłaścicielem mieszkania, ale nawet tego, który jest jedynym właścicielem lokalu mieszkalnego, a pozostawić w mieszkaniu małżonka, który ma jedynie prawo zamieszkiwania.
Kolejnym nieobowiązkowym elementem wyroku rozwodowego jest ustalenie na wniosek jednego z małżonków sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej, a w szczególności sposobu wykonywania kontaktów z dzieckiem. Jest to jeden z najbardziej zapalnych punktów w trakcie procesu, bowiem byli małżonkowie często wykorzystują tę kwestię do dalszego prowadzenia wojny małżeńskiej, a często nawet po załatwieniu spraw między sobą, nadal prowadzą swoistą wojnę o uczucia dzieci.
Warto wspomnieć o tym, że w trakcie rozwodu tzw. „przyjacielskiego”, małżonkowie mogą o wielu sprawach zdecydować wspólnie. Mogą zatem dokonać podziału wspólnego mieszkania albo zdecydować o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, pod warunkiem, że drugi małżonek wyrazi zgodę na jego opuszczenie bez lokalu zamiennego. Małżonkowie mogą zaproponować Sądowi wspólne ustalenia w sprawie winy, władzy rodzicielskiej na dziećmi, kontaktów z dziećmi, alimentów na dzieci i byłego małżonka. Sąd rozwodowy oczywiście nie jest związany wszystkimi ustaleniami stron, szczególnie w zakresie władzy rodzicielskiej na dziećmi oraz ich miejsca pobytu i kontaktów, jednak zazwyczaj zgodne ustalenia małżonków są przez sądy akceptowane w wyroku rozwodowym.
W zakresie majątkowym rozwiązanie małżeństwa oznacza przede wszystkim automatycznie rozwiązanie ustroju wspólności majątkowej. Oznacza to, że od daty uprawomocnienia wyroku rozwodowego byli małżonkowie nie nabywają już nowych przedmiotów majątkowych do majątku wspólnego, zaś majątek wspólny nabyty do rozwodu staje się przedmiotem współwłasności. Tę współwłasność byli małżonkowie zazwyczaj chcą znieść, czyli dokonać podziału majątku dorobkowego.
Wyrok rozwodowy może także, na wniosek jednego z małżonków, zawierać rozstrzygnięcie o podziale majątku dorobkowego. Należy jednak powiedzieć, że sąd rozwodowy może uznać, iż przeprowadzenie podziału spowoduje nadmierną zwłokę w postępowaniu. Nawet jednak gdy Sąd Okręgowy rozpozna wniosek o podział majątku dorobkowego, zazwyczaj lepiej sprawę podziału poddać rozstrzygnięciu miejscowego Sądu Rejonowego. Koszt będzie ten sam (Sąd Okręgowy także pobierze opłatę stałą w kwocie 1.000,- zł.), a po rozwodzie matce obarczonej dziećmi łatwiej będzie przekonać Sąd Rejonowy do zwolnienia z opłaty od wniosku o podział majątku. Co więcej, za przeprowadzeniem podziału majątku już po rozwodzie w Sądzie Rejonowym przemawia fakt, iż sądy rozwodowe z powodu natłoku spraw niechętnie rozciągają postępowanie dowodowe poza zakres objęty obowiązkowymi elementami wyroku rozwodowego. A trzeba przecież powiedzieć, że postępowanie o podział majątku to postępowanie zazwyczaj długie i kłopotliwe.
Warto jeszcze przed złożeniem pozwu rozwodowego przy pomocy adwokata przemyśleć strategię postępowania, i podjąć decyzję które z nieobowiązkowych elementów postępowania poddać rozwadze Sądu Okręgowego, a które z nich pozostawić do rozstrzygnięcia Sądowi Rejonowemu.
